فیلتر شنی یکی از فیلترهای متداول مورد استفاده در تصفیه آب می باشد که از طریق رد شدن آب از بستر شنی یا بستری منشکل از ذرات پر کننده عملیات فیلتراسیون را انجام می دهد. فیلتر شنی به دو گروه فیلتر شنی کند و تند تقسیم می شود.

فیلتراسیون آب به عنوان یکی از فرایندهای اصلی تصفیه آب برای جداسازی ذرات معلق نامحلول شناخته می شود. از اینرو در تصفیه خانه های آب فیلترها نقش بسیار مهمی دارند. فیلتراسیون آب عبارت است از عملیاتی که بتوان ذرات معلق ریز موجود در آب، که در مراحل مختلف پیشین در عمل تصفیه و پالایش از آب جدا نشده اند، بوسیله عبور آب از لایه های مختلفی از جنس موادی نظیر شن و ماسه، آنتراسیت، خاک دیاتومیت یا ساختمان های پیش ساخته فیلتر جدا کرد.

در مناطقی که آب شرب مورد استفاده بایستی از آبهای سطحی تامین شود به علت وجود مواد معلق به ویژه هنگام بارندگی که تیرگی آب به شدت بالا می رود، نمی توان مستقیما از فیلترها استفاده کرد بلکه بایستی آب را ابتدا در مخازن ته نشینی اولیه یا در دریاچه های مصنوعی که بدین منظور طراحی و ساخته میشوند برای مدتی نگهداری کرد تـا مــواد قابل ته نشینی از آن جدا شود و تیرگی آن کاهش یابد. سپس در صورتی که هنوز آب دارای مواد خارجی و معلق بسیاری نباشد میتوان از فیلتر استفاده کرد. فیلترها می توانند تنها وسیله تصفیه آب نیز باشند.

 

انواع فیلترها در صنعت تصفیه آب

انواع مختلف فیلترها برای سیالها و خصوصاً آب به گروه های زیر تقسیم می شوند:
• فیلتر های مکانیکی (Mechanical Filtration)
• فیلترهای شنی کند (Slow Sand Filtration)
• فیلترهای شنی تند (Rapid Sand Filtration)
فیلترهای شتی تند نیز به دو گروه فیلترهای تند رو بسته و فیلترهای تند رو باز تقسیم می شوند.

 

فیلتر های مکانیکی

فیلتراسیون مکانیکی فرآیندی است که آب مورد تصفیه را از صفحات سوراخ داری عبور میدهند که این صفحات با شبکه های درشت شروع شده و به سوراخهای بسیار ریز ختم می گردد و بدین ترتیب این صفحات مانع عبور آشغال های درشت و ریز و حتی پلانکتون ها از کانال ابگیر میشوند.
به طور اختصاصی این صفحات عبارتند از:
• آشغالگیر که از جوش دادن میلگردهائی نزدیک به ،هم ساخته شده و برای جلوگیری از ورود آشغالهای بزرگ به سیستم به کار میرود.
• صفحات فلزی شکافدار
• توریهای ریز بافته شده از نخهای فلزی
• پارچه های محکم و بسیار ریز بافت
بدین ترتیب این صفحات از عبور هر نوع آشغال و یا ذرات معلق بزرگتر از سوراخ خود به کانال جلوگیری میکند.
فیلترهای مکانیکی ممکن است برای منظورهای مختلفی به کار روند، در رابطه با مهندسی آب و فاضلاب مهمترین آن مقاصد عبارتند از:
• حفاظت از سیستم تصفیه خانه به وسیله جلوگیری از ورود آشغال ها و مواد معلق درشت که در صورت ورود به سیستم ممکن است کانال ها و لوله ها را مسدود نماید، پمپ ها و یا دیگر تجهیزات مکانیکی را خراب کند و یا در کار تصفیه نارضایتی به وجود آورد.
• زلال سازی مایع ورودی به وسیله جداسازی مواد معلق درشت تر از منفذهای آن.
گفتنی است که فیلتراسیون مکانیکی به تنهائی قادر به تصفیه آب نبوده و تنها با جلوگیری از ورود مواد معلق به اندازه پلانکتون ها و ذرات بزرگتر، باعث میشود که دیگر واحدهای تصفیه خانه خوب عمل نماید و از زود پر شدن محل انباشت لجن آنها به وسیله این مواد جلوگیری شود و بدین ترتیب حجم مورد نیاز برای انباشت لجن در حوضچه ته نشینی به حداقل برسد و در ضمن از بسته شدن منافذ فیلترهای شنی در مدت زمان کوتاه جلوگیری میکند.
• از فیلتراسیون مکانیکی نیز برای جداسازی آب از لجن تخلیه شده از حوضچه های ته نشینی استفاده می شود.
این گونه فیلترهای مکانیکی توسط یک لایه نازک یا قاب مخصوص در محل خود نگهداری میشود که می توان برای تمیز کردن آن قاب مخصوص را از محل خود خارج کرده و پس از پاک کردن خلل و فرج آن زلال ساز را در جای خود استوار کند.
به طور معمول فیلترهای مکانیکی بسیار ریز دارای گذر حجمی یا دبی به نسبت زیادی است، به این معنی که میتواند گذر حجمی فوق العاده ای را از گذر حجمی خود عبور دهد، در عین حال، مقاومت هیدرولیکی کمی را در مقابل جریان و حرکت آب از خود نشان میدهند. پس از مدتی کار سطح این گونه فیلتر های بسیار ریز از مواد بسیار ریز جذب شده انباشته میگردد، بنابراین شستشو و نظافت این صاف سازها به طور مرتب و متناوب با آب تمیز برگشتی ضرورت مبرم دارد. بیشتر فیلترهای مکانیکی ریز از نوع دورانی و به شکل استوانه است، که رویه سطح خارجی آن محل عبور آب خام و از داخل به خارج استوانه آب تصفیه شده تخلیه میگردد.
فیلترهای مکانیکی انواع مختلف دارند و از نوع ثابت آن که به وسیلۀ نفر و به صورت دستی تمیز می گردد گرفته تا انواع نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک آن که پیوسته آشغالهای جلو این صفحات جمع آوری شده و یا با فشار آب شسته میگردد.

 

فیلتر شنی چیست؟

فیلتر شنی متشکل از لایه های مختلف بستر شنی، ماسه، آنتراسیت، خاک دیاتومیت یا پرکننده های دیگر است که برای جداسازی ذرات معلق نامحلول در سیالات خصوصاً آب مورد استفاده قرار می گیرد. ذرات معلق نامحلول آب در اثنای عبور آب از بستر فیلتر جداسازی می شوند. فیلترهای شنی به دو گروه اصلی فیلتر شنی کند و فیلتر شنی تند تقسیم می شوند که مهمترین وجه تمایز آنها سرعت حرکت آب در بستر فیلتر است.

 

 

فیلتر شنی کند

در بیشتر طرح ‌های اجرا شده فیلتر شنی کند، فیلتر از نوع روباز و ثقلی است که به صورت مکعب مستطیل و در تراز زیر سطح زمین اجرا شده است، سطح آن نیز از ۱۰۰ متر مربع تا ۸۰۰۰ متر مربع متغیر است.
دیواره های فیلتر شنی ممکن است از سنگ لاشه، آجر و یا بتن باشد، امروزه کف این فیلتر ها بتنی است که شبکه زهکش فیلتر روی آن قرار میگیرد.
شبکه زهکش فیلتر عبارت است از لوله اصلی که نسبت به رقوم کف در تراز پایین تری قرار دارد و زهکش های فرعی که به آن تخلیه میشوند. زهکش های فرعی ممکن است لوله های مشبک، قطعات کوتاه که با فاصله نسبت به هم نصب میشوند و یا قطعات به نسبت درشت قلوه سنگ باشد.
روی شبکۀ زهکش حدود ۶۰ سانتیمتر شن بادامی تا نخودی از پایین به بالا و در روی آن حدود ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر ماسه مناسب قرار دارد اندازۀ مؤثر ماسه ۰٫۳ تا ۰٫۳۵میلیمتر و ضریب یکنواختی آن ۱٫۷ تا ۲ است.

 

 

ملاحظات هیدرولیکی در فیلترهای شنی کند

آب خام باید از راه حوضچه ورودی به آرامی وارد فیلتر شده و روی ماسه ها جریان یابد. در این ورودی میتوان از دستگاه اندازه گیری وانتوری متر و یا شیر شناور استفاده کرد. جدول زیر مبانی طراحی فیلتر شنی کند را نمایش می دهد:

 

میزان فیلتر کردن m3/m2/d	افت فشار در ماسه تمیز m	افت فشار مجاز در شبکه زهکشی m/m	تناسب سطح فیلتر به سطح مقطع لوله	سرعت لوله اصلی m/sec	سرعت در لوله فرعی m/sec
2.8	0	0.007	6300	0.2	0.12
3.75	0.037	0.009	5600	0.24	0.15
2.70	0.046	0.011	5100	0.27	0.17
5.60	0.055	0.012	2700	0.30	0.19
7.5	0.073	0.018	4200	0.36	0.22
9.35	0.091	0.023	3800	0.41	0.25
14	0.137	0.034	3200	0.51	0.32

 

در نوعی دیگر ممکن است لوله آورنده آب خام در تمام طول فیلتر ادامه یابد و آب را آرام و یا توسط کانالی بر روی ماسه هدایت نماید.
به هر حال آب باید تا حد امکان به طور یکنواخت روی ماسه هدایت شود و شبکه زهکشی هم طوری طراحی شود که به طور یکنواخت آب را به خارج از فیلتر هدایت کند. پیش بینی سرریز تخلیه و لوله تخلیه برای تمیز کردن فیلتر ضروری است. شکل زیر مقطع یک فیلتر ماسه ای کند را نشان میدهد.

 

در صورتی که تخلیه ثقلی عملی نیست، چاله مناسب و تلمبه تخلیه باید پیش بینی شود. لوله زهکشی اصلی آب را به حوضچه خروجی مجهز به شیر و یا سر ریز مناسب هدایت میکند در حوضچه خروجی، تأسیسات اندازه گیری افت فشار و کنترل اتوماتیک میزان خروجی آب میتوان پیش بینی کرد. جدول زیر افت فشار را بر حسب سانتی متر در ماسه تمیز و به عمق ۹۱/۵ سانتی متر و آب ۱۰ درجه سانتی گراد در این گونه فیلتر ها نشان میدهد.

 

میزان عبور آب به متر مکعب در متر مربع در روز	اندازه موثر ماسه به سانتی متر
	0.2	0.3	0.4	0.5	0.6
0.9	3	1.3	0.6	0.6	0.3
5	15	6.6	3.6	2.4	1.8
10	30.4	13.7	7.5	4.8	3.3

 

میزان یا سرعت جریان: ساده ترین روش بیان میزان فیلتر کردن آب عبارت است از بیان سرعت عمودی جریان آب در فیلتر شنی، یعنی سرعت حرکت آب از روی ماسه به اعماق آن، این سرعت در حدود ۱ تا ۱۰ متر در روز در مراجع مختلف پیشنهاد شده است و در بعضی از مراجع بیشینه ۸٫۵ متر در روز توصیه شده است که به هر حال کیفیت آب خام ورودی به فیلتر ملاک قضاوت و تصمیم گیری است. در هر حال پس از انتخاب سرعت مطلوب یا بار هیدرولیکی، لازم است از تغییرهای ناگهانی سرعت در فیلتر ها جلوگیری شود.

 

افت فشار در فیلتر کند

افت فشار در فیلتر ماسه ای کند بستگی به دانه بندی بستر به ویژه اندازه مؤثر و سرعت جریان دارد و گرچه معادله های زیادی نیز در این زمینه تدوین یافته است که از نظر مطالعات مــی تـوان مورد استفاده قرار داد اما این معادله های از نظر کاربردی اهمیتی ندارند، زیرا افت فشار در حداکثر وضعیت انسداد فیلتر است که شرایط بحرانی را ایجاد میکند و طراحی باید براساس آن انجام گیرد.
این افت فشار حداکثر معادل ۹۰ درصد ضخامت آب روی ماسه است و طراحی باید طوری انجام گیرد که هر گاه افت فشار از این حد فراتر رود جریان آب در فیلتر متوقف شود. چنانکه افت فشار بیشتر از حد یاد شده باشد فشار در لایه های زیر و بخش شن زهکش کمتر از فشار جو خواهد شد. بدین ترتیب ممکن است هوای محلول در آب به صورت حباب آزاد شده و یا هوا از طریق شبکه زهکشی وارد فیلتر شود. در این صورت مشکلاتی ایجاد خواهد شد. به منظور جلوگیری از بروز چنین وضعیتی نباید پایین ترین رقوم خروجی فیلتر مانند سرریز از رقوم روی ماسه پایینتر قرار گیرد.

 

فیلترهای شنی تند

فیلتر شنی تند برای اولین بار در شهر سامرویل (Somerville) نیوجرسی آمریکا و در اروپا برای تصفیه خانۀ شهر زوریخ سوئد مورد استفاده قرار گرفت. این فیلترها را به صورت غرقابی ساخته و آب با نیروی ثقل از لابلای لایه های شنی عبور میکند. تعداد زیادی از فیلترهای شنی که امروزه ساخته میشود از این خاصیت استفاده میکنند.
فیلتر یا فیلتر شنی تند از طرف دیگر از ذرّات شنی متوسط تا بزرگتر تشکیل شده و آب با سرعت بیشتری از لایه های شنی آن عبور میکند. برای فیلتر شنی تند معمولی با جریان از بالا به پایین اندازه قطر دانه ها با دقت زیاد دانه بندی گردیده و به صورت یک اندازه یونیفرم از یک لایه به لایۀ دیگر از ۰٫۵ تا ۱٫۲ میلیمتر یا بزرگتر تغییر میکند و سرعت عبور جریان در حدود (۳-۱۰×۱٫۵) متر در ثانیه میباشد و میزان آب تصفیه شده در روز بین m3/m2.d 120 تا ۲۸۰ تغییر می کند. این سرعت به تناسب خیلی زیاد است و باعث پر شدن منافذ لایه های شنی شده و بایستی به تقریب هر روز یا هر دو تا سه روز یک بار تمیز گردند.
به خاطر درشتی دانه های تشکیل دهنده، بستر شنی ذرات مواد معلق و ناخالصی ها به اعماق لایه ها نفوذ کرده و تنها راه تمیز کردن این گونه فیلتر ها شستشوی فیلتر با جریان برگشتی، از پایین به بالا است که ناخالصی ها را از ذرات سنگین شنی جدا کرده و از مجرای خاصی در بالای لایه شنی خارج میشود.
فیلتر های تند به عنوان مرحلۀ نهایی پاکسازی در سیستم تصفیه آب شهری استفاده میشوند. اگر آب خام کدورتی بیش از ۱۰-۲۰ NTU داشته باشد، فیلتر های تند باید لخته سازی و رسوب کافی را به عنوان یک واحد پیش تصفیه فراهم کند. در فیلتر های تند به طور اصولی هیچ واکنش بیولوژیکی رخ نمیدهد؛ در اغلب آنها زمانی که سرعت محدود شود، حجم اکسیژن کافی باشد، و زمانی که باکتری های نیتریفیکاسیون شرایط غذایی کافی در آب بیایند نیتریفیکاسیون رخ میدهد.
در ۸۰ سال گذشته انواع مختلف فیلتر تند ساخته شده که مهمترین نوع آنها فیلترهای تحت فشار، فیلتر با جریان پایین به بالا، فیلترهای چند لایه ای و فیلترهای خشک میباشند.
در فیلترهای نوع جاذبه ای یا فیلتر های سطح آزاد (بدون تحت فشار) بیشینه افت مجاز عمدتاً توسط ارتفاع آب روی سطح فیلتر کنترل میشود.
یکی از معایب فیلترهای شنی تند نوع جریان بالا به پایین آن است که هنگام شستشوی فیلتر لایه های شنی درشت در پایین و دانه های شنی ریز در بالا قرار گرفته و این باعث میشود که مواد معلق به سرعت منافذ لایه های ریز دانه بستر شنی را پر کرده و راندمان فیلتر به سرعت پایین آمده و مجدداً در زمانی کوتاه نیاز به شستشوی مجدّد (Back Wash) پیدا شود و این در حالی است که از پتانسیل بسیار زیاد جذب و غربال کردن ناخالصی ها توسط دانه های درشت تر استفاده نشده است. برای برطرف کردن این نقیصه راه حل های مختلفی وجود دارد که هر کدام معایب و برتری هایی خاص خود دارد برای مثال اگر جریان عبور آب خام را از پایین به بالا قرار دهیم مشکل اول حل شده ولی وزن غوطه ور شن و ماسه یـا مـواد صاف کننده یک نیروی معکوس ایجاد میکند که مقاومت مجاز فیلتر را محدود به ضخامت مواد شنی تشکیل دهنده و فیلتر میکند و بر عکس نوع اول که جریان از بالا به پایین بوده و سیستم زهکش زیرین مقاومت فیلتر را به طور کامل تحمل میکرد و با قوی ساختن سیستم زیرین (زهکش) دیگر هیچ مشکلی به وجود نمی آید.
راه حل دوم که میتواند این نقص را کمتر کرده ولی به طور کامل برطرف نمی نماید استفاده از شن و ماسه کاملاً درجه بندی شده با ضریب یکنواختی (Coefficient of uniformity) (نسبت بین ۶۰ و ۱۰ درصد اندازه ذرات عبور کرده) کمتر از ۱٫۲ یا ۱٫۳ یک چنین مواد یکنواخت ممکن است هزینه زیادی را باعث شود که اقتصادی نیست در حالی که طبقه بندی هیدرولیکی مواد غیر یکنواخت از طرف دیگر برتری شستشوی راحت تر با جریان برگشت را دارد.
راه حل سوم استفاده از مواد مختلف به صورت لایه لایه، که در لایه وسط از شن استفاده شده و در لایه بالا از موادی که از نظر وزن مخصوص متغیر از شن و از نظر اندازه ذرات بزرگتر مانند آنتراسیت و در لایۀ پایین تر اندازه قطر ذرات کوچکتر از شن ولی از نظر وزن مخصوص سنگین تر از شن میباشد.

 

---

شرکت مهندسی فران با سابقه نزدیک به دو دهه طراح و تولید کننده واحدهای تصفیه آب صنعتی، آب شیرین کنهای صنعتی و دیونایزرهای صنعتی است.

---

کاربردهای مختلف فیلتر شنی تند

برای تولید آب آشامیدنی و صنعتی، فیلترهای شنی تند ممکن است به سه طریق مورد استفاده قرار گیرند:
• به عنوان تنها واحد تصفیه
• به عنوان پیش تصفیه آب شیرین کن صنعتی برای کاهش کدورت و TSS آب ورودی به بخش اسمز معکوس
• به عنوان آخرین واحد تصفیه به منظور جداسازی آخرین ذرات ناخالصی که از انعقاد و ته نشینی عبور کرده است.
سیستم تصفیه فیلتر شنی به صورت تنها در تصفیه آب چاه های عمیق که حاوی مقدار زیادی آهن و منگنز است و در ضمن فاقد آلودگی میکربی باشد استفاده میشود. در این سامانه ابتدا آب به منظور جذب اکسیژن هوادهی میشود و پس از اکسیده شدن آهن و منگنز به منظور جداسازی اکسیدهای متشکله، آب را از فیلتر شنی تند عبور میدهند و سپس آب تصفیه شده را برای مصرف به مخزن جمع آوری هدایت میکنند.
مواد تشکیل دهندۀ بستر شنی این فیلتر به نسبت درشت دانه بوده (۲ میلیمتر به بالا) و سرعت عبور آب نیز زیاد است (۳-۱۰×۱۵متر بر ثانیه) در مواردی که آب مورد تصفیه از منابع سطحی بوده و تیرگی نداشته باشد تنها از فیلتر شنی استفاده میشود اما با این تفاوت که مواد تشکیل دهندۀ بستر فیلتر از ذرات ریزتری تشکیل یافته و آب خروجی بایستی توسط ازن یا کلرزنی استرلیزه شود و سپس برای مصرف به مخازن جمع آوری هدایت گردد.
در ضمن در صورتی که آب سطحی مورد تصفیه به دلیلی کدورت بالایی داشته باشد ولی مواد معلق در بیشتر مواقع کم باشد، تنها از فیلتر شنی تند پس از اضافه کردن مواد شیمیایی لخته ساز و منعقد کننده به منظور جداسازی این ذرات استفاده میشود و پس از آن کلرزنی صورت میگیرد.
برای برخی از مصارف صنعتی صاف سازی احتیاجی نیست. در این گونه موارد استفاده از فیلتر شنی به عنوان تنها واحد تصفيه امکان پذیر است. در این شرایط معمولاً  از فیلتر شنی تند، قبل از فیلتر شنی کند به عنوان کمکی استفاده میشود تا میزان کدورت آب را به پایین ترین حد ممکن برساند.
فیلترهای شنی کند برای تصفیه آب هایی که میانگین کدورت و یا بار مواد معلق آن کمتر از ۵۰ میلی گرم در لیتر بوده و میزان آمونیاک موجود در آن به حدی نباشد که محیط را بی هوازی نماید مناسب است.
سازوکار عمل در فیلتر های شنی عبارت است از غربال کردن یا Straining، جذب سطحی ذرات Adsorption، انعقاد و رسوب گذاری Flocculation و Sedimentation و در نهایت تجزیه برخی از کلوئیدهای آلی Decomposition است.

 

اندازه مؤثر ذرات و ضریب یکنواختی ذرات در فیلتر شنی

یکی از شاخص های طراحی فیلترهای شنی اندازه مؤثر ذرات داخل فیلتر و ضریب یکنواختی است. اندازه مؤثر ذرات داخل فیلتر به اندازه ای گفته می شود که ۱۰ درصد وزنی از ذرات داخل فیلتر کوچک‌تر از آن و ۹۰ درصد وزنی ذرات بزرگ‌تر از آن باشد. اما اندازه مؤثر حد نهایی درشتی ذرات و نیز میزان گوناگونی قطر ذرات داخل فیلتر را مشخص نمی کند.
برای اطمینان از اینکه میزان گوناگونی اندازه ذرات در محدوده معینی قرار دارد، ضریب یکنواختی تعریف می شود.
اندازه ای را در نظر بگیرید که ۶۰ درصد وزنی از ذرات کوچکتر از آن و ۴۰ درصد بزرگتر از آن باشد. اگر این مقدار(اندازه) را بر اندازه مؤثر تقسیم کنیم، ضریب یکنواخت ذرات بدست می آید.
مثلا اگر آنالیز غربال کردن نمونه ای از ذرات داخل یک فیلتر نشان دهد که ۱۰ % ذرات کوچکتر از ۰٫۴میلیمتر و ۶۰ % ریزتر از ۰٫۶ میلیمتر باشد، در این صورت اندازه موثر ذرات ۰٫۴ میلیمتر و ضریب یکنواختی ذرات برابر ۱٫۵ خواهد بود.
بهترین اندازه مؤثر و ضریب یکنواختی ذرات بستگی به شرایط کار و کیفیت مورد نظر برای آب خروجی از فیلتر دارد. برای فیلترهای ثقلی اندازه مؤثر از ۰٫۳۵میلیمتر تا ۰٫۵میلیمتر متغییر است که بستگی به شرایط آب خروجی دارد. ضریب یکنواختی نباید بیش از ۱٫۷۵ باشد.
فیلترهای فشاری معمولاً با شنهایی به اندازه مؤثر ۰٫۶-۰٫۵ میلیمتر و ماکزیمم ضریب یکنواختی ۱٫۷ می باشند.
ذرات آنتراسیت با اندازه کمتر، به اندازه ذرات شن مؤثر میباشند و می توان به جای ذرات شنی از آنها استفاده کرد. در بسیاری از فیلترهای صنعتی استفاده از ذرات آنتراسیت برذرات شنی ترجیح دارد، چون در صورت استفاده از آنتراسیت به علت وجود قلیاییت و یا حرارت، هیچ سیلیسی به آب اضافه نمی شود (برای آب صنعتی سیلیس یکی از ناخالصی های خطرناک می باشد) علاوه بر آن به علت چگالی کمتر آنتراسیت احتیاجی به فشار زیاد آب برای شستشو نیست.

 

تشخیص کیفیت شستشوی معکوس فیلتر شنی

اگر در حالت بهره برداری افت فشار آب عبوری از فیلتر شنی به بالاتر از ۰٫۵ بار افزایش یابد، بدان معناست که بستر فیلتر شنی در اثر انباشت ذرات معلق دچار گرفتگی شده است. در این حالت شستشوی معکوس بستر فیلتر برای بازیابی عملکرد فیلتر و کاهش افت فشار ضروری است.

شرایط بستر فیلتر شنی همواره باید بطور مرتب ارزیابی شود. شرایط بستر بستگی به روش شستشوی فیلتر دارد. دو روش اساسی برای ارزیابی روش شستشوی فیلتر وجود دارد.
• بازدید چشمی از بستر فیلتر قبل و بعد از شستشو
• اندازه گیری کدورت پساب شستشوی فیلتر در هر زمان پس از شروع شستشو
بستر فیلتری که خوب نگهداری میشود باید عاری از کرم و آشغال باشد. توده گل ولای، شیار و ناهمواری سطح بستر معرف اشکال در سیستم فیلتر است و اپراتور در بازدید چشمی باید به این نکات توجه نماید و راه های تصحیح آن را جستجو کند.
در روش دوم با رسم کدورت آب شستشو بر حسب زمان میتوان در مورد مؤثر بودن شستشو و طول زمان شستشو قضاوت کرد. اگر منحنی مربوطه دارای نقطه ماکزیمم کوچکی بوده و دامنه تغییرات آن زیاد باشد معرف غیر مؤثر بودن شستشو است.
در تصفیه خانه های معمولی حدود ۲-۳ % از حجم آب تصفیه شده صرف شستشوی فیلترها می شود. که به صورت پساب شستشوی فیلترها در میآید که به اختصار آن را پساب فیلتر می نامیم. پساب فیلترها معمولاً به صورت فاضلاب دفع می شود.
مقدار پساب فیلتر بستگی به کیفیت آب خام، نوع تصفیه مقدماتی و نیز راندمان فرایندهای قبل از فیلتر دارد.
مقدار پساب فیلتر معمولا در ماههای گرم سال حدود ۲% آب تصفیه شده و در ماه های سرد سال حدود ۳% آب تصفیه شده است.

مقایسه فیلترهای ثقلی و فیلترهای فشاری

در صورت موجود بودن فضای مورد نیاز، کیفیت بالای مورد انتظار آب خروجی و قصد کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات، انتخاب فیلترهای ثقلی برفیلترهای تحت فشار ارجحیت دارد. لیکن فیلترهای فشاری به دلیل حجم سرمایه گذاری اولیه پایین و اشغال فضای کم در صنعت بسیار پر کاربرد هستند.

 

مزایای فیلترهای شنی تحت فشار

• فیلترهای شنی تحت فشار را می توان در بین لوله های تحت فشار گذاشت و از این رو احتیاجی به پمپاژ کردن نیست.
• در مقایسه با فیلترهای ثقلی، حجم کمتری احتیاج دارند.
• در افت فشار زیاد هم کار میکند (طول مدت کار می تواند افزایش یابد).
• فیلترهای فشاری به راحتی به مجموعه سیستم تصفیه آب اضافه می شوند.

 

معایب فیلترهای شنی تحت فشار

• شن های داخل فیلتر فشاری را نمی توان دید و مؤثر بودن شستشو را نمی توان مشاهده کرد.
• در فیلترهای فشاری نمی توان به راحتی فیلترهای ثقلی، عملکرد مواد منعقد کننده را کنترل کرد.
• در فیلتر شنی تحت فشار ثابت نگهداشتن دبی خروجی مشکل است. در حالیکه با فیلترهای ثقلی این کنار به سهولت امکان پذیر است.