آب شیرین کن های بوشهر که در مقیاس صنعتی آب دریا را شیرین سازی می کنند، در چند سال اخیر به دلیل کمبود منبع آبی استان گسترش قابل توجهی پیدا کرده اند. شیرین سازی آب خلیج فارس بهترین راه حل برای جبران کمبود آب در شهرها و استانهای جنوبی کشور می باشد.

استان بوشهر یکی از استان‌ های جنوبی ایران است که در شرق خلیج فارس واقع شده است. مرکز این استان شهر بوشهر است و با مساحتی بالغ بر ۳ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر، دارای منابع طبیعی فراوان از جمله نفت، گاز، محصولات دریایی و کشاورزی می باشد.

استان بوشهر با بیش از ۷۰۰ کیلومتر خط ساحلی در خلیج فارس یکی از استانهای حایز اهمیت کشور است. صنعت نفت و گاز بوشهر یکی از مراکز مهم صنعت نفت و گاز در ایران و از نیرو محرکه های اقتصاد پویای این استان است. علاوه بر این بوشهر به عنوان یک بندر دریایی، دارای فعالیت ‌های حمل و نقل بالایی است.

شهر بوشهر به دلیل جاذبه‌ های طبیعی خود مانند سواحل زیبا و جزیره های گردشگری، یک مقصد محبوب برای گردشگران است. این شهر دارای هتل ‌ها، رستوران‌ ها و فضا های تفریحی متعددی است که به توسعه صنعت گردشگری و اقتصاد شهر کمک می‌ کند.

استان بوشهر دارای آب و هوای گرم و مرطوب است. در فصل بهار و تابستان دمای هوا بیشترین مقدار خود را در حدود ۳۵ درجه سانتی ‌گراد می‌ گیرد. در فصل پاییز دمای هوا کمی کاهش می ‌یابد و در حدود ۲۸ درجه سانتی ‌گراد است. در فصل زمستان نیز دمای هوا بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی ‌گراد است و دارای بارش باران نسبتاً خوب است.

منابع آبی استان بوشهر

استان بوشهر از منابع آبی محدودی برخوردار است. دریاچه های نمکی همچون دریاچه خورموج، دریاچه سیاهو، دریاچه شورگل و دریاچه تنگستان از منابع آبی بوشهر هستند که بعضاً به عنوان محل پرورش ماهی و میگو استفاده می ‌شوند و به عنوان منبع آب شرب مورد استفاده قرار نمی گیرند.

رودخانه های استان بوشهر نیز در مقایسه با وسعت و جمعیت استان بوشهر محدود هستند. رودخانه زهره ديلم، رودخانه باغان، رودخانه اهرم، رودخانه مند، رودخانه دشت پلنگ، رودخانه شور کلاچی، رودخانه دره گچی، رودخانه دره گپ گناوه و غیره از رودخانه های استان بوشهر هستند که از نظر کمی و کیفی پاسخگوی نیازهای آبی استان بوشهر نیستند.

منابع آب استان بوشهر در زمینه کشاورزی و شرب بسیار محدود است. کمبود آبی در استان بوشهر سبب شده است که تا انتهای سال ۱۴۰۰ حدود ۹۰ درصد از آب آشامیدنی استان بوشهر از طریق خطوط لوله از استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد تأمین ‌شود.

آبخوان ها نیز از منابع آبی استان بوشهر هستند که بخشی از آب مصرفی استان خصوصاً در بخش کشاورزی را تأمین می کنند. آبخوان های مهم بوشهر شامل آبخوان کنگان، آبخوان سعدآباد و آبخوان شادگان هستند. لیکن بسیاری از منابع آب زیر زمینی به دلیل شوری بالا قابلیت استفاده در مصارف کشاورزی و شرب را ندارند.

مصرف آب استان بوشهر

استان بوشهر علی رغم بهره مندی از ساحل ‌های زیبا و دسترسی آسان به خلیج فارس، در سالهای گذشته در زمینه تأمین آب با مشکل مواجه بوده است. این مشکلات شامل کمبود آب شرب، کاهش سطح آب زیرزمینی و اتلاف منابع آبی نظیر رودخانه ‌ها و دریاچه‌ ها و مدیریت ناکارامد منابع آبی بوده است.

استان بوشهر مشتمل بر ۳۸ شهر و ۶۲۴ روستا می باشد که جمعیت  یک میلیون و ۲۵۱ هزار و ۲۹۱ نفر  را در خود جای داده اند. شبکه انتقال نسبتاً گسترده استان بوشهر به طول ۸۱۹ کیلومتر خط انتقال آب، سه هزار و ۷۶ کیلومتر شبکه توزیع، سیصد هزار مترمکعب مخزن ذخیره و سی ایستگاه پمپاژ می باشد که آبرسانی را به شهرهای مختلف استان انجام می دهند.

مصرف آب استان بوشهر در سال ۱۴۰۱ برابر با ۴۰۰ هزار مترمکعب بر روز بوده است که حدود ۵۵ درصد آن از سد کوثر در استان کهگیلویه و بویراحمد و حدود ۲۵ درصد از خط لوله چشمه ساسان کازرون استان فارس تأمین میشده است. لیکن تا ابتدای سال ۱۴۰۱ تنها ۱۰ درصد از نیازهای آّبی استان از طریق واحدهای آب شیرین کن صنعتی تأمین شده است.

خط ساحلی وسیع استان بوشهر در خلیج فارس و سهم پایین تأمین آب از آب شیرین کن های صنعتی، پتانسیل توسعه آب شیرین کن های دریایی را در این استان نشان می دهد.

آب شیرین کن بوشهر (لیان)

پروژه آب شیرین کن لیان بوشهر با ظرفیت ۳۵ هزار مترمکعب در روز در نزدیکی شهر بوشهر در سال ۱۴۰۱ افتتاح شده است. ظرفیت برداشت آب از دریا در این پروژه با پیش بینی طرح توسعه برابر با ۱۵۰ هزار متر مکعب در روز می باشد. زیرساخت واحد شیرین‌سازی آب دریای لیان برای تولید ۵۲ هزار متر مکعب آب در شبانه‌روز پیش بینی شده است.

واحد آب شیرین کن دریایی لیان بوشهر براساس فرایند غشایی اسمز معکوس طراحی و اجرا شده است. فناوری غشایی اسمز معکوس براساس عبور آب شور با فشار بالا از غشای نیمه تراوا استوار شده است. آب شور دریا در اثنای عبور از ممبران یا غشای نیمه تراوا به دو جریان آب شیرین و شورابه تقسیم می شود.

یکی از شاخص های مهم طراحی آب شیرین کن های دریایی “ریکاوری” آب شیرین است. نسبت دبی جریان آب شیرین به جریان شورابه تولیدی را ریکاوری آب شیرین کن دریایی می نامند. ریکاوری آب شیرین کن های دریایی ۳۵ تا ۴۵ درصد است. این بدان معناست که حدود ۴۰ درصد از آب شور ورودی به آب شیرین قابل شرب و مابقی به جریان با شوری بالاتر تبدیل می شود.

آب شیرین کن لیان بوشهر مشتمل بر بخش پیش تصفیه، تصفیه اصلی و تصفیه نهایی بوده و برای تولید آب آَشامیدنی با کیفیت استاندارد آب آشامیدنی طراحی شده است.

پیمانکار طرح و ساخت پروژه مشارکت شرکت‌های مپنا بویلر و شرکت نصب نیرو می باشد.  مشاور طرح نیز شرکت مهندسین مشاور موننکو ایران است که همگی از شرکت‌های زیر مجموعه گروه مپنا هستند.

آب شیرین کن شهید عباسپور بوشهر

آب شیرین کن شهید عباسپور بوشهر در منطقه بندر گناوه و در فاصله ۲۵ کیلومتری از شهر بوشهر قرار دارد و به منظور تأمین آب شیرین برای مصارف صنعتی و خانگی در استان بوشهر احداث شده است. قرارداد مجتمع آب شیرین کن در سال ۱۳۹۹ در قالب BOO میان شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر و شرکت نور ویژه منعقد شده و فاز اول آن در سال ۱۴۰۱ راه اندازی شده است.

واحد آب شیرین کن شهید عباسپور مشتمل بر دو واحد با ظرفیت عملیاتی تولید۲۲,۵۰۰ و ۱۷,۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز می باشد. طراحی هر واحد در بخش اسمز معکوس به دلایل اقتصادی و افزایش قابلیت اطمینان سیستم به صورت مدولار بوده است.

واحد اول آب شیرین کن عباسپور با ظرفیت نامی ۲۵ هزار مترمکعب بر روز در شبانه روز، از ده ماژول آب شیـریـن کـن اسمــز معکـوس دریـایـی، هـر یـک به ظــرفیت تـولیــد ۲۵۰۰ متر مکعب در شبانه روز تشکیل شده است.

آب خام ورودی آب شیرین کن واحد اول از طریق تأسیسات و تجهیزات برداشت آب از دریا تامین می گردد. سپس از طریق خط لوله و کلرزنی اولیه برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم های آب دریا، وارد فیلترهای شنی ثقلی می شود. سپس آب فیلتر شده در مخـزن آب خـام ذخیره شده و از طـریق ایستگـاه پمپـاژ بـه فیلتـرهای کارتـریـج و از آنجا به سمـت واحـدهـای اسمز معکوس هدایت می شود. آب شیرین تولیدی توسط واحد از طریق ایستگاه پمپاژ و خط لوله انتقال به طول تقریبی ۶ کیلومتر، به مخازن بتنی منتقل شده و از آنجا وارد شبکه توزیع شهر بوشهر می شود.

سرمایه گذار پروژه شرکت نور ویژه و طراحی و تأمین تجهیزات واحد آب شیرین کن توسط شرکت اتریشی B2A با همکاری شرکت اتریشی Axiom انجام شده است.

واحد دوم آب شیرین کن شهید عباسپور با ظرفیت نامی ۲۰ هزار مترمکعب بر روز در شبانه روز، از چهار ماژول آب شیـریـن کـن اسمــز معکـوس دریـایـی، هـر یـک به ظــرفیت تـولیــد ۵۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز تشکیل شده است.

فرایند تولید آب شیرین از آب دریا در واحد دوم نیز مشابه واحد اول است. اجزاء اصلی واحد آب شیرین کن مشتمل بر خط لوله ورودی جهت انتقال آب از سیستم برداشت آب دریا، فیلترهای ثقلی شنی، مخزن ذخیره آب خام، ایستگاه پمپاژ آب فیلتر شده، پکیج تزریق مواد شیمیایی، میکرو فیلترهای کارتریج، واحد اسمز معکوس، مخزن ذخیره آب شیرین، ایستگاه پمپاژ محصول نهایی، واحد CIP، خط انتقال برق، واحد پست کاهنده برق، تابلوهای فشار قوی و متوسط و واحد کنترل مرکزی و خط انتقال آب شیرین تولیدی می باشد.

تأمین تجهیزات خارجی واحد دوم آب شیرین کن شهید عباسپور نیز توسط شرکت Aquanomics انجام شده است.

آب شیرین ‌کن نیروگاه بوشهر

آب ‌شیرین ‌کن نیروگاه بوشهر با ظرفیت برداشت آب ۱۵٫۰۰۰  متر مکعب بر روز و تأسیسات زیربنایی برای تولید ۱۰٫۰۰۰ متر مکعب بر روز با ظرفیت تولید ۵۰۰۰ متر مکعب بر روز در سال ۱۳۹۳ به بهره ‌برداری رسیده است. برداشت مستقیم از آب دریا (Open intake) و بهره‌ گیری از فرایند اولترا فیلتراسیون (UF) از ویژگی‌ های این پروژه به حساب می ‌آید. بهره‌ گیری از فرآیند اولترا فیلتراسیون با ظرفیت ۱۵٫۰۰۰ متر مکعب بر روز تأمین آب بسیار با کیفیت برای بخش اسمز معکوس را تضمین می ‌نماید.

کیفیت بالای آب ورودی به فرایند اسمز معکوس علاوه‌ بر افزایش قابلیت اطمینان سیستم، کاهش هزینه‌ های تعمیرات و نگهداری را از رهگذر افزایش طول عمر ممبران های اسمز معکوس، کاهش هزینه مواد شیمیایی و کاهش زمان ‌های توقف سیستم را به ‌دنبال دارد.

استفاده از فناوری UF در آب ‌شیرین ‌کن‌ های با برداشت مستقیم آب از دریا نیازمند بررسی ملاحظات مختلف است. ممبران های اولترا فیلتراسیون در برابر ورود ذرات معلق با اندازه بالا، کدورت بالا و فعالیت بالای میکروارگانیسم ها در آب دریا آسیب‌پذیر هستند. از این‌ رو برای حصول اطمینان از عملکرد ممبران های اولترا فیلتراسیون پیش‌ بینی فرایند های پیش تصفیه متناسب با کیفیت آب دریا پیش ‌از ورود آب به ممبران های UF ضروری است.

کاهش غلظت برن در آب تولیدی آب‌ شیرین‌ کن‌ های دریایی یکی دیگر از شاخص‌ های طراحی است که در صورت ضرورت استفاده از ممبران های با درصد بالای حذف برن یا استفاده از طراحی دو پاس RO  را الزام ‌آور می‌ نماید. بهره‌ گیری از سیستم کنترل تمام اتوماتیک و کاهش حداقلی دخالت اپراتورها در راهبری تأسیسات آب شیرین، علاوه ‌بر افزایش قابلیت اطمینان سیستم، کاهش هزینه ‌های نیروی انسانی را به ‌دنبال دارد. استفاده از واحد های مجزای تولید آب و طراحی مدولار نیز یکی از راهکار های افزایش قابلیت اطمینان سیستم و کاهش هزینه ‌های تعمیرات و نگه‌ داری سیستم است. علاوه ‌بر این امکان کاهش ظرفیت تولید را برای تأسیسات آب ‌شیرین ‌کن فراهم می ‌کند.